Yatırım Teşvik Belgesi Desteklerinde Bölgesel Farklılıklar: 1. Bölge ve 6. Bölge Karşılaştırması

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar (Karar) kapsamında yer alan teşvik sistemi, illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyeleri dikkate alınarak altı bölgeye ayrılmıştır. Yatırım Teşvik Belgesi Desteklerinde Bölgesel Farklılıklar vardır. Bu bölgesel ayrım, özellikle az gelişmiş bölgelerdeki (6. Bölge) yatırımları özendirmeyi ve bölgesel gelişmişlik farklılıklarını azaltmayı amaçlamaktadır.

Aynı yatırımın 1. Bölge (en gelişmiş bölgeler) ile 6. Bölge (en az gelişmiş bölgeler) arasında gerçekleştirilmesi durumunda sağlanan destek unsurları ve oranları açısından belirgin farklar bulunmaktadır.

1. Asgari Sabit Yatırım Tutarı Şartları

Yatırımların destek unsurlarından yararlanabilmesi için belirlenen asgari sabit yatırım tutarı bölgelere göre farklılık gösterir:

• 1. Bölge: Asgari sabit yatırım tutarının 12 milyon TL olması gerekmektedir.

• 6. Bölge: Asgari sabit yatırım tutarının 6 milyon TL olması gerekmektedir.

2. Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği (SPIHD)

Bu destek, teşvik belgesinde kayıtlı istihdamı aşmamak kaydıyla, sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin karşılanmasını kapsar. Uygulama süresi ve oranı bölgelere göre dramatik biçimde ayrışır:

Destek Unsurları	1. Bölge	6. Bölge
İşveren Hissesi Karşılama Oranı	%50'si	Tamamı (%100)
Uygulama Süresi	Uygulama süresi yoktur. Desteklenmez. (—)	12 yıl

Not: Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi kapsamında desteklenen yatırımlar için SPIHD, 6. bölgede 12 yıl, diğer bölgelerde ise 8 yıl süreyle uygulanır.

3. Sigorta Primi Desteği (İşçi Hissesi)

Sigorta Primi Desteği (işçi hissesi desteği), Karar kapsamında Bölgesel Teşvikler arasında yer almakta olup, yalnızca 6. Bölge'de gerçekleştirilecek yatırımlar için sağlanır.

• 1. Bölge: Bu destek sağlanmaz.

• 6. Bölge: Teşvik belgesi kapsamında gerçekleştirilecek yatırımla sağlanan ilave istihdam için, işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmesi gereken sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı, tamamlama vizesinin yapılmasını müteakip 10 yıl süreyle Bakanlık bütçesinden karşılanabilir.

4. Faiz veya Kâr Payı Desteği

Eğer yapılan yatırım Hedef Yatırımlar Teşvik Sistemi kapsamında değerlendiriliyorsa, bölgesel farklılıklar netleşir:

• 1. Bölge: Hedef Yatırımlar Teşvik Sistemi kapsamında Faiz veya Kâr Payı Desteği sağlanmaz.

• 6. Bölge: Hedef Yatırımlar Teşvik Sistemi kapsamında, yatırımlar için bankalardan Türk Lirası cinsinden kullanılacak yatırım kredilerinin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının %70’ine kadar olan kısmı için ödenen faiz veya kâr payının, kullanım tarihinde geçerli olan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)’nın bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının 12,5 puanı geçmemek üzere %25’ine tekabül eden puanı bütçe kaynaklarından karşılanabilir. Bu destek azami beş yıl için ödenir ve üst limit sabit yatırım tutarının %10'unu aşmamak kaydıyla 12 milyon TL'dir.

5. Sektöre Özgü Asgari Kapasite Şartları

Bazı sektörlerde, yatırımın desteklenebilmesi için aranan asgari kapasite veya büyüklük şartları 6. Bölge için önemli ölçüde düşürülmüştür.(Örnektir.)

Yatırım Konusu (Ek-3 Örnekleri)	1. Bölge Asgari Şart	6. Bölge Asgari Şart
Sera Yatırımları	Asgari 20 dekar	Asgari 5 dekar
Sütü Sağılan Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliği	Asgari 500 adet/dönem	Asgari 150 adet/dönem
Yumurta Yönlü Kümes Hayvanları	Asgari 200.000 adet/dönem	Asgari 100.000 adet/dönem

Özet Değerlendirme

Aynı yatırım projesinin 1. Bölge'de gerçekleştirilmesi, 6. Bölge'ye kıyasla daha yüksek bir asgari sabit yatırım tutarı gerektirir ve özellikle istihdama yönelik teşvikler ve bazı sektörel kapasite gereksinimleri açısından çok daha az destek ve süreklilik sağlar.

Özetle, 6. Bölge, bölgesel gelişmişlik farklarını azaltma hedefi doğrultusunda, daha düşük yatırım eşikleri ve daha uzun süreli, yüksek oranlı (bazılarında tam karşılama) istihdam ve kredi/kâr payı destekleri gibi çok daha avantajlı destek unsurlarından faydalanmaktadır.